Blueberries for Health

Дэлхий дээр барагцаалбал 30 гаруй зүйлийн нэрс байдаг. Гүн хөх өнгөтэй хамгийн сайхан амттай жимс бөгөөд манай оронд Хөвсгөл, Хэнтий, Хангайн уулархаг нутгаар элбэг ургадаг.

Эрүүл мэндийн ач холбогдлоор хамгийн чухал жимс бөгөөд дэлхий дахинаа нэрлэгдсэн супер арван хүнсний тоонд ордог аж. Хойд Америк Европ Азид нэлээд тархан ургадаг төдийгүй сүүлийн зуунд (ХХ) нэрсийг ихээхэн тарималжуулжээ. Америк нутгийн уугуул ард түмнүүдийн хүнсний үндсэн хэрэгцээ болж байжээ. Зэрлэгээр ургадаг нэрс уулархаг модтой бүс нутгаар элбэг ургах төдийгүй Канад, АНУ-д нэрсийг сүүлийн хагас зуун жилд их хэмжээгээр тарималжуулан ашигладаг болсон. Нэрсний фармерын, аж ахуйнууд олноороо өрсөлдөн үүнийг даган нэрсний зарим нэг шинэ сорт хүртэл гаргаж авах болжээ. Европод зэрлэгээр ургадаг нэрс жимс нь ховор боловч маш ихээр тарималжуулсан аж. Австрали тивд нэрс хамгийн залууд тооцогддог ба таримал нэрсийг хүнсэндээ харьцангуйгаар хамгийн сүүлд хэрэглэдэг болсон ажээ.

---

Тэжээлийн агууламж:
Нэрс флавнойд их хэмжээгээр агуулсан байдаг. “Антоцианидин” хамгийн их хэмжээгээр агуулагддаг ба энэ антиоксидант нь хүний биед маш хэрэгтэй чухал бодис. Бодисын солилцооны явцад хүний биед буруу эсэлдэлт үүсдэг. Эдгээр буруу эсэлдэлт нь хүний бие организмд хортойгоор нөлөөлдөг. Эдгээр буруу эсэлдэлтүүдийг саарамагжуулах үйлчилгээтэй бодисыг антиоксидант хэмээн нэрлэдэг. Хэдийчинээ хэмжээгээр биед үүссэн буруу эсэлдэлтийг багасгаж чадна, төдий хэмжээгээр бид бие махбодио хорт бодисоос хамгаалж, эрүүл чийрэг байж чадна.

Нэрс гүн хар хөх туяатай байх тусамаа антиоксидант их байдаг. Түүнчлэн витамин С маш баялаг бөгөөд эслэг, манганез, витамин Е, рибофлавин их хэмжээгээр агуулсан байдаг.

100 гр нэрсэнд (хагас аяга жаахан илүү):

• 57 - ккал
• 0.7 г -протен
• 0.3 г - өөх тос
• 14.5 г - нүүрс ус
• 2.4 г - эслэг
• 9.9 г - чихэр /фруктоз глюкоз/ байдаг.

Анагаах чанар:
Гол анагаагч нь антиоционидин хэмээх бодис юм. Үүнийг бас хамгийн өндөр үйлчилгээтэй антиоксидант ч гэдэг. Хүнсэнд хэрэглэгдэх олон төрлийн жимснүүдээс нэрс нь хамгийн өндөр үйлчлэл бүхий антиоксидант агуулдагийг АНУ-ын Tufts University-ийн эрдэмтэд лабораторит нарийн судалгаагаар тогтоожээ. Мөн Alzheimer’s өвчин /оюун ухаан самуурах/ болон сэтгэл санааны дарамтаас үүдэлтэй хорт исэлдэлтийн урвалаас тархины эд эсийг хамгаалах чадвар өндөр байгааг эрдэмтэд баталжээ. Хархан дээр хийсэн эрдэмтдийн туршилтаар бүтэн сарын туршид өдөрт нэг аяга орчим нэрс идэж байсан хархны тархины эсийн үйл ажиллагаа нь огт нэрс хэрэглээгүй хархны тархины эсийн үйл ажиллагаанаас хол давуу байгааг тогтоожээ. Одоогийн байдлаар нэрсийг хүний нүдний харааг хамгаалах, харах чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор анагаах ухаанд хэрэглэж байна. Тэрчлэн дэлхийн хоёрдугаар дайны үед Английн хатан хааны цэргийн нисэх хүчнийхэн шөнийн нислэгт явах нисэгч нартаа нэрс өгдөг байсан сонирхолтой түүх байдаг. Чихрийн шинжин өвчинтэй холбоотойгоор хараа муудах (Diаbetic retinopathy), Mucular degeneration, катаракт, glauсoma болон судас бүдүүрэх өвчин, шулуун гэдэсний цус алдалт, бүдүүн гэдэсний шархлаа зэрэг өвчин эмгэгүүдийг анагаахад тустай байгааг шинжлэх ухааны судалгаа нотолсоор байна. Европын зарим орнуудын ардын эмнэлэгт /Folk meolicike/ шингэн алдаж суулгах болон өтгөн хатах эмгэгүүдийн аль алинд нь ч хэрэглэдгийг дурьдсан байдаг. Учир нь нэрсний найрлагад аргаах чанартай эслэг, шингэн алдалтыг зогсоох чанартай бодис агуулагддагтай холбоотой аж. Эртний Аюурведийн анагаах ухааны толь бичигт элэгний тамир сайжруулах, цус төлжүүлэх, шөнийн цагт ихээр шээх, амьтанд хазуулсан шарх хурдан эдгээхэд хэрэглэдэг. Мөн бэлгийн чадвар сайжруулдаг хэмээн дурьджээ. Түүнчлэн нэрс нь шээс бэлгийн замын халдварыг анагаах чадвартай. Давсаг, шээсний сүвийн үрэвсэлт өвчнүүд, гэдэсний савханцарын халдвар зэргийг анагаах үйлчилгээтэйг шинжлэх ухаан баталжээ.

Хадгалах:
Манай орны Хангай, Хэнтий, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар элбэг ургадаг. Түүж бэлтгэсэн муудаагүй нэрсийг гялгар уутанд хийгээд хөлдөөж хадгалах нь хамгийн зөв хадгалалт болно. Мөн түүнчлэн чанамал байдлаар бэлтгэж хадгалахад чанараа алддаггүй.

Хэрэглэх:
Өдөр тутмын жимсний зутандаа хагас аяга орчим хийж хэрэглэх.
Үүнийг бэлтгэхдээ 2 ш гадил, 2 ширхэг алим, 1 аяга тараг, хагас аяга нэрс, 3 аяга ус буюу алимны шүүсийг жимс нухагч машиндаа хийж хутгаад дөрвөн хүний хэрэглээ болно. Мөн 4-5 ширхэг мөс, 1-2 халбага бурам, элсэн чихэр нэмж болно.

Жор:

• Нэг аяга шинэхэн таргандаа 2-3 амны халбага нэрс хутгаж хэрэглэх.
• Хөлдүү нэрснээсээ 3-4 амны халбагыг өглөө хэрэглэдэг бэлэн хоолондоо хийж хэрэглэх (cereal)
• Өдөрт 1-2 халбага нэрсний чанамалыг буцалсан бүлээн усанд хийж уух.

Уншигч таньд эрүүл энхийг хүсье.

Г.ЦЭНД-АЮУШ (Эмч)

Мөөгөнцөр өвчнийг үл тоомсорлох нь маш аюултай

Бидний мөөгөнцөр хэмээн нэрлэдэг, албан ёсоор бол кандидоз хэмээх нэртэй энэ өвчин нилээд тааламжгүй өвчинд тооцогддог.

Кандидоз буюу мөөгөнцөр нь кандида /Candida/ төрлийн мөөгний хяналтгүй өсөлт юм. Хэрэв эмэгтэй хүн дархлаа сайн, өдөөгч хүчин зүйл байхгүй бол мөөг нь салст бүрхэвч дээр /тэр дундаа, үтрээнд/ тайван бөгөөд үл анзаарагдам байдалтай амьдарч чаддаг. Гэвч ямар нэгэн шалтгаан /цаг агаар өөрчлөгдөх, гормоны үйл ажиллагаа доголдох янз бүрийн эм бэлдмэл хэрэглэх гэх мэт/ бий болмогц мөөгнүүд өсч, үржиж эхэлдэг.

Мөөгөнцөр өвчний гадаад шинж:
Загатнах, улайх, аарцархуу ялгарал гарах. Хэдийгээр мөөгөнцрийн эсрэг эм бэлдмэл эмийн санд чөлөөтэй худалддаг ч эмчийн зөвлөгөө авах хэрэгтэй. Гагцхүү мэргэжлийн эмч л өвчний шалтгааныг тодорхойдох боломжтой /зарим үед чихрийн шижин өвчин ч байх нь бий/. Сайн дураар янз бүрийн эм уух, өөрийгөө эмчлэх гэж оролдох нь мөөгөнцрийг архаг хэлбэрт оруулж болзошгүй.

Тэгвэл өвчний давталт жилд 2-4 удаа тохиох нь байдаг. Мөн кандида мөөг нь бэлгийн, ахуйн замаар халдварладгийг санууштай. Нийтийн халуун усны газар мөөгөнцөр авах нь элбэг байдаг тул хувийн ариун цэврийг чанд сахих шаардлагатай.

Тэр бүсгүйн үгс

Зүсийг нь мэдэхгүй
Тэр бүсгүйн үгс
Зүрхэн дээгүүр
Хачин ойрхон шүргээд

Цээжний мананг
Өөдөсхөн далиараа сэмлэсээр
Цэцэг зуун ирээд
Бодолд унагачихаад буцдаг

Шинэхэн цэцгийн үнэр
Гэгээлэг алсад даллаад
Энэхэн эгшиний догдлолоор
Би гэгээн болоод

Хүний сайхан бүхнийг
Чиний нэрэнд цуглуулж
Хүйтэн шөнийн уртад
Халуу шатан суудаг аа

Нутгийн өглөө

Шөнийн амгаланд адислагдаж
Шүүдрийн ус рашаан болно
Сарны туяаг шимэн зүүрмэглэсэн
Цагаан манан гэгээ болно



Нугын цэцэг дэлбээгээ дэлгэхэд
Нарны гэрэл амьдрал болно
Нуурын мандалд хос хун буухад
Нутгийн минь өглөө шүлэг болно

Цагаан гэрээс утаа суунаглахад
Яруу шүлэг минь зураг болно
Цайны дээжээ тэнгэрт өргөхөд
Цагаахан дусалууд нь хайр болно

Жирийн нэгэн өглөө нутагт минь эхлэх нь
Жангарын туульд гардаг диваажингийн орон шигээ

Бүлээн

What A Wonderful World

I see trees of green, red roses too
I see them bloom for me and you
And I think to myself what a wonderful world.

I see skies of blue and clouds of white
The bright blessed day, the dark sacred night
And I think to myself what a wonderful world.

The colors of the rainbow so pretty in the sky
Are also on the faces of people going by
I see friends shaking hands saying how do you do
They're really saying I love you.

I hear babies crying, I watch them grow
They'll learn much more than I'll never know
And I think to myself what a wonderful world
Yes I think to myself what a wonderful world.

Эрхэмсэг залууд дуулгах шүлэг

Эрхэмсэг залуу минь эргэж бүү хар
Элдэв чамин аархал надад зохихгүй
Өнгө тансаг орчлонгийн нүдийг онилохыг хүсээгүй
Өнө эртнийн бодолт хуучинсаг бүсгүйг өршөө
Ялгуун саран намайг холоос ажиглаж хонодог
Ятгын эгшгэнд сэтгэл тайтгарч хөдөөгөөн боддог
Бүүр түүрхэн амьдрал аргалын утаандаа дасчихсан
Бүдэгхэн нэгэн гэрлийг чи битгий олзуурах аа

Тэр чинь
Саалийн үнэртэй ээнэгшчихсэн зэл дагасан тавилан
Салхин зүсэж хурдалдаг дэлт морины эзэн
Борог өвсөн талаасаа шүлэг түүсэн заяа
Бор гэрийнхээ хаяаг ерөөлөөр түшсэн учрал аа
Эрхэмсэг залуу минь эргэж бүү хар
Эндээсээ яг одоо зүгээ таниж алха
Ямба эрхэм байдалд дасаж даанч чадахгүй
Ядмагхан зант намайгаа амар байлгаж хайрлаа.

Д. Оюундэлгэр

Benefits of bath salts

Bath salts aren't just good for the body; they're also good for the mind. Bath salts help heal many ailments and can help you relax.

Грекчүүд давстай ваннд орохын гайхамшгийг бүр эртнээс мэддэг байж. Далайн давстай ваннд орсноор оюун ухаанаа сайжруулж, залуу сайхан биеэ торддог байжээ. Ачаалал ихтэй ажлын өдрийн дараа анхилуун үнэртэй ваннд орох шиг таатай зүйл гэж үгүй биз ээ.

Тусгай зориулалтын давснууд нь остеохондроз, судас хатуурах, даралт ихсэх өвчний эхэн үе, ходоодны шарх, гэдэс дотрын өвчин зэрэг олон таагүй өвчний үед эмчилгээний таатай нөлөө үзүүлдэг юм. Үүнээс гадна булчин болон судасны өвдөлтийг намжаан, бодисын солилцоог түргэсгэнэ.

Энд онцолж хэлэхэд ваннд зориулсан давсны гол ашиг тус нь үнэрэндээ байдаг. Хэрвээ та онгоцонд орохдоо хийсэн давс нь ямар ч үнэр гаргахгүй байгаа бол бие организмд нөлөөлөх эерэг үйлчлэлийн тухай ярихын ч хэрэггүй. Сэтгэл зүйн таагүй байдлыг ургамлын сайхан үнэр, эрдэс бодисын тустай шинж чанартай нэгдсэн тэр үед л арилгаж чадна. Иймд ваннд зориулсан давс худалдан авахдаа үнэрийг нь мартаж болохгүй шүү.

Мөн давсны найрлагад химийн будагч бодис орсныг санах хэрэгтэй. Давсны хэлбэр маш олон янз. Ихэвчлэн нунтаг эсвэл илүү том ширхэгүүдтэй эсвэл бөмбөлөг хэлбэртэй байдаг. Үүнээс гадна давс нь кали, кальци, марганец, йод, бром, фосфор, натри, магни зэрэг хүний эрүүл мэндэд тустай, залуу насыг хадгалахад зайлшгүй хэрэгтэй эрдэс бодисоор баялаг байдаг юм.

- Магни гэхэд амьсгалын зам болон арьсны салстаар илрэх харшлын эсрэг үйлчлэл үзүүлж, бодисын солилцоог идэвхижүүлэн, өвдөлтийг намдаана.

- Бром нь хортой бодисыг эд эсээс зайлуулах, эд эсийг сэргээх үйлчлэлтэй эрдэс бодисын нэг. Мөн бром нь мэдрэлийн системийг тайвшруулж, халдварын эсрэг шинжийг агуулсан байдаг.

- Йод нь бодисын солилцоог сайжруулж, бамбай булчирхайн хэвийн үйл ажиллагааг хангана.

- Кали булчингийн хэвийн ажиллагаанд зайлшгүй шаардлагатай эд эсийн усны тэнцвэрийг барина.

- Натри бол эд эсийг чийгээ алдахаас хамгаалж, хүчлийн тэнцвэрийг барьж байх үүрэгтэй.

- Кальци нь харин амьдралыг уртасгахад нөлөөлнө.

Ванны давсыг эмэгтэйчүүд хамгийн их хэрэглэдэг. Гэхдээ эрчүүдэд тусгайлан зориулсан давс бас бий. Эдгээр давсанд ихэвчлэн депрессын эсрэг үйлчлэл бүхий пачулын экстрактаас хийдэг юм. Ийм давстай онгоцонд орсны дараа сэтгэл санаа тайвширч, булчингууд сулран, цусны эргэлт түргэсч, сөрөг эмоци арилдаг.