Saturday, September 10, 2011

ДИЛОВА ХУТАГТ ЖАМСРАНЖАВ (1883-1965)

Америкийн нэрт Монголч эрдэмтэн Оуэн Латтиморийн хэлсэн:
"Дэлхийд зургаан сая гаруй Монгол байна, бүгдийг нэгтгэн нийлүүлвэл маш хүчрхэг агуу улс болно доо... хэмээн ярьж Америкийн зарим нэг зөвлөхүүдийг цочоодог байсан гэдэг.


Жалханз хутагт Дамдинбазарын хамт тэрээр Лам гэлтгүй бөх баймаар сайхан эр байсан гэж нэг нь дурссан байдаг.

Дилав хутагт Жамсранжав хутагтыг мэндэлсэн шөнө уулын тагтад адуу манаж байсан хүн тэдний гэрээс их гэрэл гарахыг хараад “ нөгөө хэний бор гэр галд хайлчихлаа. Ядуу зүдүү хүн яана даа “ гэж ярилцаад өглөө эртлэн давхин иртэл гэр орон нь бүрэн бүтнээр барахгүй эхнэр нь нярайлж хүү төрсөн байжээ. Дилав хутагтын эрдэм чадлыг сорьж үзэх гэсэн явдал нэг бус удаа тохиолдож байжээ. Нэгн удаа баядын нэг түшмэл уул, ус, бууцны газраас тус бүр нэг чулуу авч боогоод “Энэ чулуунд ид шид байна уу? Дайн дажныг холдуулдаг гэж нэгэн том мэргэн лам айлдаж, хадгалж яв гэсэн юм. Одоо яах вэ? ” гэж асуужээ. Хутагт чулуунуудыг ихэд ажиглаж байгаад ” Уулын чулууг ууланд нь, усныхыг усанд нь, уугуул чулууг байранд нь тавь. Байгаль дэлхийг хамаагүй хөндөж, хүн амьтан сорих нь энэ насанд төдийгүй, хойт насанд халтай ”гэж амыг нь таглахад түшмэл ихэд тэвдэн хүлцэл өчсөн гэдэг. Жамсранжавыг багад нь эх нь өвдөөд үхэх сэхэхийн наагуур болж аргаа барсан эцэгш нь юмны учрыг үл мэдэн өдөржингөө тоглох бяцхан хүүдээ үнэн учрыг тайлбарлан хэлэхэд гар дахь цагаан чулуугаа шидэж “ Цагаан морийг чоно идэж, мийний ээж зүгээр болог “ гэсэн гэдэг. Үнэхээр тэр шөннөдөө ганц цагаан морийг нь чоно идэж, ээж нь ч удахгүй илааршсан гэнэ билээ.



Ум сайн амгалан болтугай.